“Help! Alles glipt me uit de vingers…“Het hebben en behouden van controle is voor iedereen een natuurlijke behoefte. Controle hebben geeft immers een gevoel van vertrouwen, rust en veiligheid. Bovendien helpt het je om zelfstandig te kunnen zijn en je zeker te voelen.
Maar je kunt niet alles altijd in de hand houden! Helaas heb je niet altijd de controle over je leven. Zo kunnen er (onverwachte) omstandigheden ontstaan waardoor je in zekere mate de controle over een situatie verliest. Denk hierbij aan ziekte in de familie, fusies en/of reorganisatie op de werkvloer, gevolgen van de crisis, etc. Het is dus begrijpelijk dat het ontbreken van controle, gevoelens van angst en onzekerheid (gevolg: stress) veroorzaken.
Jacob (40, Wetenschapper) vertelde mij dat hij volledig de controle verloor toen hij vader werd van een prachtige zoon en tegelijkertijd op zijn werk extra taken toebedeeld kreeg. De extra aandacht die zijn thuis- en werksituatie vroegen, waren hem te veel en het overspoelde hem. Gevolgen: stress, slapeloosheid, een gevoel van gejaagdheid en uiteindelijk is Jacob uitgevallen. Jacob voelde zich onzeker en beschouwde de hele situatie als een persoonlijk falen. Zijn zelfvertrouwen kreeg een behoorlijke deuk.
Verlies van controle over je leven of je werk geeft een gevoel van onveiligheid en hulpeloosheid. En dus een heleboel stress. Vaak voel je je minderwaardig omdat je niet (meer) kunt voldoen aan de eisen die het leven je stelt. Je kunt net als Jacob een gevoel van falen en onmacht ontwikkelen. En in dat geval is oppassen geblazen, want dat kan op de lange duur een depressie uitlokken.
Controle hebben en overzicht houden zijn dus twee belangrijke voorwaarden voor zekerheid en veiligheid, dus minder stress. Als je je leven in handen hebt en je kunt er zelf sturing aan geven dan geeft dat logischerwijze een zelfzekerheid en een tevreden gevoel.
Toch is de behoefte aan controle voor ieder mens verschillend. Twee dimensies spelen hierbij een rol: loslaten en vertrouwen. In hoeverre kun je taken loslaten en in welke mate durf je te vertrouwen op mensen of dingen om je heen? Daarnaast is het ook nog van belang in hoeverre je daadwerkelijk invloed hebt op wat je wil, is het (on)mogelijk? De behoefte aan controle is dus erg persoonlijk en mede gebaseerd op je ervaringen in het leven.
Maar wees geen controlfreak! Het is een bekende valkuil om voortdurend en overal controle na te streven. Een controlfreak kan moeilijk zaken op z’n beloop laten. Hij wil grip behouden op de situatie en ervaart gevoelens van onmacht en teleurstelling als het anders gaat dan hij van tevoren had bedacht. Loslaten is voor een controlfreak erg moeilijk en er is zelden vertrouwen in een goede afloop.
Controlfreaks roepen juist stress op. Bij een controlfreak is de behoefte aan controle zodanig groot, dat hier juist stress ontstaat. Controlfreaks krijgen stress van het feit dat ze zaken onvoldoende naar hun hand kunnen zetten. Controlegedrag is altijd gebaseerd op angst en door te controleren hoopt een controlfreak te verkomen dat iets fout gaat.
Probeer de juiste balans te vinden in controle houden en zaken los te laten. Hoe meer je los laat, hoe minder stress dit kan oproepen. Het écht durven loslaten van controle geeft je een zekere mate van vrijheid, dat klinkt voor de hand liggend, maar toch is het een van de moeilijkste zaken die we als mens moeten doen. Immers, je weet zelf ook dat controle ook nodig is om je zeker en veilig te voelen.
Zelfkennis is van groot belang. Weten hoeveel controle je nodig hebt om je veilig en zeker te voelen, maakt je stressbestendiger. Zelfkennis vergroot je keuzemogelijkheden en geeft je handelingsvrijheid. Wat heb je nodig? Wat is overbodig? Zoek een goede balans voor jezelf.
Test jezelf!
- Wie bent je?
Waar en hoeveel controle heb je nodig om je goed te voelen?
Welke zaken kun je moeilijk loslaten en uit handen geven?
Kun je het leven laten gebeuren of ben je bezig met hoe het leven zou moeten zijn?
Kun je het gemakkelijk accepteren als zaken anders gaan dan je zou willen? - Wat houd je tegen?
Welke angsten spelen er bij je wanneer je de controle verliest?
Durf je fouten te maken, kritiek te ontvangen op hetgeen je doet?
In hoeverre ben je bang om iets niet goed te doen en verwijten te krijgen? - Wie wil je zijn?
Durf je risico’s te nemen en buiten je comfortzone te gaan?
Ben je een positivo of ben je een doemdenker bij verandering?
Wat vraagt dat van je?
Kortom, controle loslaten geeft je vrijheid en minder stress, maar houd wel het stuur in handen. Leer jezelf kennen! Weet hoeveel controle je nodig hebt om je zeker te voelen en probeer hierin te groeien.
Leuk als je een reactie geeft op mijn blog.
© www.ligtpunt.nl | Nell van de Ligt. Alle rechten voorbehouden. Wil je dit artikel gebruiken in een tijdschrift, nieuwsbrief of op een website. Dat kan zolang je de copyright en een werkende link naar mijn site opneemt.